Tân Ước có rất nhiều hướng dẫn “môn đồ hóa” người mới tin Chúa, nhưng cũng tập trung vào việc nuôi dưỡng lãnh đạo các Hội Thánh. Ví dụ, sứ đồ Phao-lô khuyên Tít: “Ta đã để con lại Cơ-rết đặng sắp đặt mọi việc chưa thu xếp, và theo như ta đã răn bảo cho con mà lập những trưởng lão trong mỗi thành” (Tít 1:5)…
Phao-lô cũng dặn dò lãnh đạo phải nên thế nào. Ông dặn Ti-mô-thê: “Hãy giao phó cho mấy người trung thành, cũng có tài dạy dỗ kẻ khác” (Ti-mô-thê 2:2). Vì vậy, tôi muốn chia sẻ kinh nghiệm cá nhân mình đã tìm kiếm, khích lệ và nuôi dưỡng lãnh đạo Hội Thánh ra sao.
Rất nhiều vấn đề được thảo luận dưới đây đang được áp dụng tại nhiều nơi trong công tác môn đồ hóa. Nhưng tiêu chuẩn dành cho một trưởng lão trong Tít đoạn 1 và I Ti-mô-thê đoạn 3 cũng là phẩm chất của từng Cơ đốc nhân, mà không chỉ dành cho người mới tin Chúa – tân tín hữu – và người không có tài dạy dỗ. Tức mục tiêu của công tác môn đồ hóa tân tín hữu và huấn luyện lãnh đạo Hội Thánh gần giống nhau.
Tôi cũng không muốn gán quá nhiều trách nhiệm trên vai các trưởng lão về suy nghĩ cần nuôi dưỡng các lãnh đạo tương lai thế nào. Đó là nhiệm vụ đặc trưng của mỗi người. Samuel Miller (1769-1850) từng nhận xét: Dù bạn ở bất kỳ nơi nào, hãy nỗ lực hết sức để tìm kiếm và cưu mang những người trẻ. Họ là hy vọng của Hội Thánh, của đất nước; và người nào trở thành công cụ để thấm nhuần tâm trí họ bằng sự khôn ngoan, đạo đức và lòng yêu nước, chính là một trong những người góp công rất lớn trong cuộc đời người trẻ đó. Họ là những người xứng đáng được chú ý đặc biệt. Nói cách khác: hãy sử dụng mọi cách để giữ họ bên cạnh bạn và mục vụ của bạn, cho họ cơ hội dự phần vào công việc của Hội Thánh.
Dưới đây là 9 bước để nuôi dưỡng các lãnh đạo trẻ trong Hội Thánh.
1. Nuôi dưỡng đúng phẩm chất Kinh Thánh
Điểm khởi đầu là những phẩm chất mà Phao-lô dặn Ti-mô-thê và Tít: “Ví bằng có kẻ mong được làm giám mục, ấy là ưa muốn một việc tốt lành; lời đó là phải lắm. Vậy, người giám mục cần phải không chỗ trách được, là chồng chỉ một vợ mà thôi, có tiết độ, có tài trí, xứng đáng, hay tiếp khách và khéo dạy dỗ. Đừng mê rượu, cũng đừng hung bạo, nhưng phải mềm mại hòa nhã; lại đừng ham tiền bạc; phải khéo cai trị nhà riêng mình, giữ con cái mình cho vâng phục và ngay thật trọn vẹn; vì nếu có ai không biết cai trị nhà riêng mình, thì làm sao cai trị được Hội thánh của Đức Chúa Trời? Người mới tin đạo không được làm giám mục, e người tự kiêu mà sa vào án phạt của ma quỉ chăng. Người giám mục lại phải được người ngoại làm chứng tốt cho, kẻo bị sỉ nhục và mắc bẫy ma quỷ”. (I Ti-mô-thê 3:1-7, Tít 1:6-9).
Chẳng có gì xuất sắc về những phẩm chất này. Như Don Carson có lần nói: một trưởng lão phải làm tốt hơn những gì một Cơ đốc nhân làm, vì trưởng lão là tấm gương cho tất cả mọi người.
Tôi thường hỏi những người trẻ về việc trở thành trưởng lão trong Hội Thánh, dù biết rằng họ vẫn còn quá trẻ với những phẩm chất cần có và sự sẵn sàng. Tôi thường hỏi việc phục vụ và xây dựng Hội Thánh có phải là một trong những hoài bão của họ? Nếu không thì tại sao?
Sứ đồ Phao-lô đã cố ý đưa ra một danh sách “phẩm chất của một trưởng lão” nghe thôi cũng đủ mệt! Ví dụ ông không hề nói “phải là người trung tín đọc Kinh Thánh” hay “trung tín cầu nguyện”, ngay chính tôi cũng nghĩ mỗi trưởng lão cần phải có 2 điều này. Ngoài hỗ trợ tài chính cho việc nuôi dưỡng lãnh đạo Hội Thánh, thì rất cần nhìn thấy khả năng lãnh đạo tự nhiên của họ nữa. Tôi muốn nêu lên, nhằm trang bị cho những người có thể giúp cho sự tấn tới của Tin Lành, ở những nơi mà tôi không thể đặt chân đến, một tương lai vượt xa nỗ lực của chúng ta.
Nói như thế có nghĩa tôi đang vượt quá những gì Gia-cơ 2:1 nói chăng? Tôi không nghĩ vậy. Sứ đồ Giăng lo lắng về việc xem trọng kẻ giàu trong Hội Thánh, còn sứ đồ Phao-lô nói với Ti-mô-thê phải tìm kiếm “người trung thành” có tài “dạy dỗ kẻ khác”, người “mong được làm giám mục”… Một người có thể có mong muốn sai trật vẫn hơn người chẳng mong muốn gì cả, đó không phải là người có đủ phẩm chất.
Cuối cùng, người lãnh đạo cần dẫn dắt người khác sống đúng Kinh Thánh, vì đó là lằn ranh. Và, với một người càng có khả năng thuyết phục người khác theo mình, bạn càng cần tìm kiếm cơ hội giúp người đó sử dụng tài lãnh đạo của họ.
2. Luôn tìm kiếm
Nếu muốn dấy lên nhiều lãnh đạo, bạn cần tìm kiếm liên tục. Đây phải là tư thế của bạn, nếu đang là trưởng lão bạn càng cần tìm kiếm nhiều hơn. Sydney Anglican Phillip Jensen nói về “những người đáng để ý, theo dõi”. Bạn có thể kể ra những người đáng “theo dõi” quanh mình chăng?
Các mục sư cần tìm kiếm cơ hội để dấy lên nhiều mục sư, còn Hội Thánh càng cần kiên định sâu sắc rằng Chúa muốn dấy lên những lãnh đạo trẻ.
Tôi luôn giữ cho mắt mình mở ra bằng nhiều cách, để ý khắp hội chúng và tương tác với mọi người. Tôi đứng chờ trước cửa sau các buổi nhóm, để ý khi mọi người nói chuyện… cố gắng tìm hiểu Hội Thánh những người có khả năng dạy dỗ. Tôi cũng cầu nguyện mỗi ngày với danh sách tín hữu tiềm năng mà tôi nhắm đến.
3. Dành thời gian cá nhân
Dành thời gian với người khác là một phần quan trọng trong việc dấy lên nhiều lãnh đạo, giống như Chúa Jesus kêu gọi các môn đồ theo Ngài lên núi để họ được “ở cùng Ngài”.
Đáng buồn là tôi nhìn thấy nhiều Mục sư đang xây dựng những bức tường quanh mình. Đó không phải là những người muốn dấy lên nhiều lãnh đạo. Tôi không nói bạn phải hướng ngoại, nhưng một Mục sư cần tìm cách dành thời gian cá nhân với những lãnh đạo tiềm năng trong Hội Thánh. Hê-bơ-rơ 13 khuyên Hội Thánh học theo gương của các trưởng lão. Làm sao họ làm được nếu lãnh đạo không gần họ? Sự gần gũi mà Phao-lô mời gọi họ cũng vậy, đó là dành thời gian.
Cho nên, một Mục sư cần tìm cách dành thời gian cho những người trẻ. Ăn trưa với nhau là điều rất quan trọng. Có lần khi vợ tôi nhờ mua đồ ở cửa hàng tạp hóa, tôi lập tức cảm thấy như bị đóng băng, sợ mình sẽ mua sai, thế là tôi dẫn theo một bạn trẻ. Như vậy, thúng tôi có thể dành thời gian với nhau. Tôi cũng có thể điền tên một người khác vào lịch chuẩn bị bài giảng của mình; dùng bữa trưa với một bạn trẻ khác để suy nghĩ về các hướng áp dụng bài giảng, và buổi tối thứ bảy với một bạn khác nữa để nhìn lại mọi việc… Và những lần gặp gỡ thân mật này không chỉ giúp cải thiện bài giảng của tôi, mà còn cho tôi nhiều cơ hội gặp những người khác để khích lệ họ.
Tất cả những ví dụ này có thể diễn ra trong đời sống và lịch làm việc của tôi. Hãy làm sao để bạn có lịch làm việc thật hiệu quả, và cũng cho phép các môn đồ khác có chỗ ở trong lịch sinh hoạt của bạn.
4. Nâng cao lòng tin
Nếu bạn muốn nhìn thấy nhiều lãnh đạo được dấy lên, thì tư thế của bạn cần sẵn sàng nâng cao lòng tin. Tôi đã sống ở nhiều nơi, đi lại cũng nhiều chỗ nên tôi biết nhiều khuynh hướng, nhiều thái độ rất khác nhau. Nhưng tôi vẫn nghĩ vấn đề là tình yêu thương: “Tình yêu thương tin mọi sự, trông cậy mọi sự…” (I Cô-rinh-tô 13:7). Tín hữu trong Hội Thánh bạn là những người có nhiều khả năng mà Chúa giao phó. Nhưng để khám phá ra điều đó cần ai đó tin tưởng họ, giúp họ thể hiện mình. Những lãnh đạo giỏi sẽ làm điều này. Họ không cần chờ đợi người khác chứng tỏ rồi mới tìm cơ hội dạy dỗ. Không, họ chỉ cần nhìn thấy một chút khả năng, họ thêm một chút khích lệ vào là có thể tăng trưởng và kết quả. Họ nhìn thấy và cho phép người trẻ phát triển.
Nhiều lãnh đạo với động cơ tốt nhất cũng dễ mắc phải tính bảo thủ. Tôi đã từng chứng kiến các vị Mục sư quản nhiệm không chấp nhận khả năng lãnh đạo của bất kỳ người nào cả. Tôi cũng từng chứng kiến những vị trưởng lão thiếu chuyên môn nhưng không bày tỏ tinh thần giúp đỡ, không để ai chiếm vị trí của mình, nhưng liên tục đòi hỏi các trưởng lão tương lai nhiều hơn bất kỳ ai khác! Bạn sẽ mắc sai lầm. Bạn không thể thắng hơn ngàn người. Tôi cũng không thể. Nhưng tôi dám liều lĩnh trong vai trò lãnh đạo. Điều đó là xứng đáng. Đức Chúa Trời đang tể trị. Đấng Christ sẽ xây dựng Hội Thánh của Ngài. Cho nên, hãy cho phép mình chịu rủi ro.
Còn về hội chúng, phần của họ là bày tỏ kiên nhẫn với những người trẻ lãnh đạo khi họ mắc sai lầm. Tôi thường nói với các Hội Thánh đừng e dè trong việc chọn ra một chú sư tử con. Nó có thể cào hư sàn nhà hay làm thiệt hại vài đồ dùng trong nhà, nhưng nếu bạn đủ kiên nhẫn với nó, bạn sẽ có một con sư tử đẹp đẽ, ích lợi và yêu quý bạn trọn đời.
5. Phân chia trách nhiệm
Đây là phần liên hệ đến điều thứ 4. Làm thế nào để bày tỏ lòng tin tưởng? Bằng cách phân chia trách nhiệm và cơ hội.
Hãy âm thầm tìm kiếm trong hội chúng người bạn nghĩ có thể trở thành lãnh đạo giỏi: người có khả năng cầu nguyện trước mọi người, người biết phục vụ hay giáo viên trường Chúa Nhật… Hãy thử bằng cách giao phó trách nhiệm. Tôi đã thấy vài vị Mục sư thường có xu hướng quá bảo thủ: “Đức Thánh Linh đã giao cho tôi trọng trách giám mục rồi” khi tôi nói: “Bạn ơi, khi anh qua đời Hội Thánh cũng không thay đổi gì đâu! Nếu anh muốn Hội Thánh ổn định hơn thì hãy từ bỏ cái-chẳng-buông-ra mà chuẩn bị những lãnh đạo khác bằng cách phân chia công việc. Mục tiêu không phải xây dựng vương quốc của anh, mà là cho phép người khác có cơ hội lãnh đạo, dạy dỗ…”
a. Chịu thua lá phiếu và những đôi co
Phân chia thẩm quyền có nghĩa là nhường quyền kiểm soát. Nếu bạn sẵn sàng làm điều đó, bạn cần sẵn sàng chịu thua lá phiếu hay từ chối là người có tiếng nói cuối cùng. Không phải cái gì cũng theo ý mình. Nếu bạn chưa bao giờ để người khác đi ngược lại quan điểm mình, thì bạn cũng sẽ không cho phép họ lãnh đạo! Cho nên, bạn có thể cảm thấy thất vọng khi bỏ qua một vấn đề nào đó, nhưng ích lợi của việc khích lệ lãnh đạo rất khác, đây là một cuộc đầu tư lâu dài, chưa kể Hội Thánh sẽ được phước từ những lãnh đạo khôn ngoan.
b. Luôn tôn trọng các lãnh đạo khác
Vài năm trước, khi vị Mục sư phụ tá và tôi đang đứng trước Hội Thánh để bắt đầu một khoá học Kinh Thánh, và anh sắp sửa điều phối chương trình. Lúc tán gẫu với nhau tôi đã vỗ đầu anh ta (anh thấp hơn tôi). Ngay lập tức anh kéo tôi sang một bên rồi nói nhỏ nhẹ nhưng dứt khoát: “Dừng lại ngay. Anh không thể làm vậy với tôi trước hội chúng nếu anh muốn họ tôn trọng tôi”. Anh ta nói xong thì mọi thứ trở nên vô cùng rõ ràng. Tất nhiên! Tôi cần đối xử với anh như một vị lãnh đạo và phải dành cho anh sự tôn trọng đáng có trước mặt hội chúng.
6. Ban cho và tiếp nhận phản hồi
Khi bạn phân chia trách nhiệm và cơ hội, thì bạn cũng cần tạo ra cơ cấu để nhận phản hồi. Đối với người mới bắt đầu thì điều này có nghĩa bạn đang môn đồ hoá họ cách ban cho và tiếp nhận những lời phê bình đúng đắn. Hãy thành thật và mềm mại với anh em mình về những điều cần cải thiện.
Khả năng đưa ra lời phê bình đúng đắn sẽ được gia tăng, cụ thể là việc chào đón và tiếp nhận những lời phê bình đúng đắn. Để làm được điều này, tôi cố gắng tiếp nhận những lời phê bình mà không vặt lại (không phải lúc nào cũng làm được!), ngay cả khi tôi bất đồng ý kiến phê bình của người khác. Tôi chỉ đáp lại nếu thấy lời phê bình khiến người khác hiểu sai, nhưng nếu tôi dập tắt mọi phê bình mang tính xây dựng từ một người trẻ nào đó, đặc biệt ngay sau khi tôi mời mọi người phản hồi, người đó sẽ nhanh chóng cảm thấy vô ích thôi, và tỏ ra e ngại. Lúc nào cũng có cách để cải thiện Mục vụ của mình. Phản hồi mà tôi nhận được hơn 20 năm qua đã giúp tôi rất nhiều trong việc phục vụ Hội Thánh tốt hơn.
Chúng ta cần làm gương trong việc nói ra những lời khích lệ và phê bình đúng đắn. Sứ đồ Phao-lô có rất nhiều lời phê bình dành cho Hội Thánh Corinthians, nhưng ông lại mở đầu các thư tín bằng việc cảm tạ Đức Chúa Trời (I Cô-rinh-tô 1:5-7). Tôi không nghĩ Phao-lô đang cố làm vui lòng người Corithians, ông hoàn toàn nhận ra điều Đức Chúa Trời đã làm. Chúng ta không nhận thấy điều gì đến từ Đức Chúa Trời là thuộc về Đức Chúa Trời chính là bằng chứng của ân điển trong đời sống một người? Hãy khích lệ những lãnh đạo tiềm năng và dạy họ biết ngợi khen Đức Chúa Trời.
Tôi đã thấy rất nhiều lần, đặc biệt những người trẻ cư xử như thể lãnh đạo thực sự khi sửa trị người khác. Đó là lý do vì sao bài giảng của họ chứa đầy sự… la mắng. Điều họ chưa nhận ra, đó là họ có thể làm được nhiều hơn bằng việc khích lệ. Có thời điểm cho sự trách mắng. Nhưng 80 – 90% điều bạn muốn sửa trị người khác có thể được làm tốt hơn bằng việc khích lệ họ. Nếu bạn nhìn lại cuộc đời mình, rồi ngẫm nghĩ những người đã ảnh hưởng mình nhiều nhất, bạn sẽ nhận ra đó là những người tin tưởng bạn. Giống như Henry Drummond đã từng nói: “Bạn sẽ tìm thấy, nếu bạn suy nghĩ một chút, người ảnh hưởng mình cũng là người tin tưởng mình. Trong sự nghi ngờ của con người; họ luôn vươn lên để tìm thấy sự khích lệ và mối thông công hữu ích”.
Khi tôi quan sát những người được môn đồ hóa đang khích lệ, đang nhận xét về tôi hay người khác, tôi biết thêm về họ nhiều bao nhiêu thì tôi cũng nhận được sự khích lệ nhiều bấy nhiêu. Giống như khi bạn đứng trong một phòng tranh nhưng không xem tranh, mà lại nhìn những người đang ngẫm nghĩ về tranh. Điều gì thu hút họ? Họ thấy gì vậy? Nếu bạn là Mục sư, hãy đưa ra những phản hồi tốt nhất giúp cho công tác môn đồ hóa.
7. Khích lệ lãnh đạo tin kính
Ngày nay, nhiều người không hiểu “lãnh đạo tin kính” có thể là món quà tuyệt vời. Để rèn luyện lãnh đạo, chúng ta cần dạy về uy quyền một cách đúng đắn và khích lệ điều này nhiều hơn, như Chúa Jesus đã dạy môn đồ Ngài về việc sử dụng uy quyền (Ma-thi-ơ 20:25-27).
Thế giới sa ngã sử dụng sai uy quyền, và tạo ra hình ảnh sai trật về người lãnh đạo, như Satan đã nói dối Adam và Eva rằng Đức Chúa Trời không thực sự yêu họ.
Bản chất thật về uy quyền trở nên rõ ràng hơn đối với tôi nhiều năm trước, khi tôi chia sẻ về “Những lời trăn trối cuối cùng” của David uy nghiêm: “Người nào cai trị loài người cách công bình, cách kính sợ Đức Chúa Trời, thì sẽ giống như sự chói loà buổi sáng, khi mặt trời mọc, khác nào một buổi sớm mai chẳng có mây; các ánh sáng nó làm cho cây cỏ bởi đất nảy ra sau khi mưa” (II Sa-mu-ên 23:3-4).
Lãnh đạo giỏi luôn là nguồn phước cho những người theo mình. Mọi người sẽ được thu hút và kéo theo người lãnh đạo tin kính, là người sống vì người khác hơn là sử dụng người khác cho sự ích kỷ của mình. Hãy quan sát một gia đình tăng trưởng thế nào khi có cha mẹ giỏi, hay một đội nhóm phát triển thế nào khi có huấn luyện viên giỏi.
Đó là lý do vì sao các Mục sư lạm dụng uy quyền sẽ chỉ tạo ra sự huỷ hoại đáng kinh, tội đáng bị coi là phạm thượng. Hơn nữa, các câu chuyện về những người cổ xúy cho “Tin Lành thịnh vượng” đang sử dụng hàng triệu đô-la từ việc dâng hiến để mua máy bay riêng, rồi lôi kéo người khác hướng tới chỗ cong vẹo và đạo Satan. Các vị “Mục sư” như thế đang củng cố thêm sự dối trá mà Satan đã xì xào vào lỗ tai Adam và Eva, rằng hạng lãnh đạo như thế chỉ đang lợi dụng bạn vì nhu cầu riêng họ.
Tạ ơn Chúa vì câu chuyện một ông Vua bị treo trên cây thập tự giá đã bày tỏ cho chúng ta thấy điều ngược lại có thể xảy ra đối với các nhà lãnh đạo tin kính. Chúa Jesus đã bày tỏ cho môn đồ bằng chính ngài, và làm gương trước mặt họ. Chúng ta cũng hãy làm như vậy khi huấn luyện người khác vào vị trí lãnh đạo.
8. Sự minh bạch
Các lãnh đạo Hội Thánh phải biết làm rõ giáo lý và dạy đúng lẽ thật. Đây là điều sứ đồ Phao-lô dạy các trưởng lão tại Ê-phê-sô trong Công-vụ 20. Đó cũng là lời tóm tắt ông dành cho Ti-mô-thê và Tít trong thư tín của mình.
Một người lãnh đạo cần biết rõ lẽ thật. Bạn muốn người khác trả lời câu hỏi “Tại sao?”, thì họ cần phải được làm rõ những vấn đề cơ bản nhất trong Thần học và Phúc âm.
9. Thái độ khiêm nhường
Những điều thực tiễn được liệt kê ở trên đều đang nói về một hình ảnh, đó là sự khiêm nhường. Môn đồ hóa Cơ đốc nhân tùy thuộc vào sự khiêm nhường là giết chết đố kỵ.
Không có dấu hiệu khiêm nhường trong tôi nếu tôi nhìn người khác và nghĩ rằng “Tôi có thể làm tốt hơn”, hay cảm thấy nản lòng, nghĩ: “Tôi không thể làm tốt như thế”. Đức Chúa Trời làm điều tốt với mọi người. Chúng ta là những công cụ khác nhau trong dàn hợp xướng, một lãnh đạo giỏi luôn giúp từng cá nhân tìm thấy vị trí của mình. Tại sao người thổi kèn lại đi ghen tị với người chơi trống? Mỗi người có thể vui vẻ với những gì mình có.
Duy trì bầu không khí khiêm nhường nghĩa là chống lại nỗi sợ con người. Tất nhiên, chúng ta làm điều đó bằng việc học cách kính sợ Chúa.
Những người đang tham dự khoá học trở thành Mục sư trong Hội Thánh tôi đều được yêu cầu đọc quyển When People Are Big and God Is Small của Ed Welch. Nếu bạn chưa đọc sách này, tôi chân thành đề nghị bạn nên đọc. Bất kỳ lãnh đạo tiềm năng nào cũng đều cần học cách nhận ra nỗi sợ con người trong chính họ. Cách giúp chúng ta nhận ra điều này, đó là bạn thử hình dung một sinh viên đang đứng trước Hội Thánh và cảm thấy bối rối như thế nào khi các nhà lãnh đạo cũng đang có mặt ở đó. Nhưng tôi muốn có những lãnh đạo mạnh mẽ, càng nhiều càng tốt. Sau cùng, Mục vụ của tôi là làm sao chuẩn bị cho Hội Thánh đón nhận các Mục sư mới.
Nói chung, sự khiêm nhường khiến chúng ta cất tiếng khi chúng ta cần nói, và im lặng khi chúng ta cần im lặng. Sự khiêm nhường làm tấm lòng chúng ta mềm mại dưới lớp da dày. Tôi muốn thấy Hội Thánh của Đức Chúa Trời phát triển mạnh mẽ khi có nhiều lãnh đạo khiêm nhường được dấy lên. Riêng tôi nghĩ rằng sự khiêm nhường là điều làm cho mọi thứ xảy ra.
Ấy là niềm vui khi được Đức Chúa Trời dùng để môn đồ hóa người khác! Tại sao bạn không dành cuộc đời mình để làm điều này?
Bài viết được trích từ chương 10 – “Raising Up Leaders” – của quyển Discipling: How to Help Others Follow Jesus (Crossway, 2016) của Mark Dever.
Theo: news.oneway.vn